|
فناوریهای نوین: موفقيت تازه محققان زيست فناوري ايران |
|
پژوهشگران بخش بيوتكنولوژي ميكروبي و ايمني زيستي پژوهشكده بيوتكنولوژي كشاورزي موفق به جداسازي، شناسايي و توليد نيمه انبوه باكتري كنترل‌كننده آفات كشاورزي شدند.
به گزارش ايسنا، دكتر غلامرضا صالحي جوزاني، رئيس بخش بيوتكنولوژي ميكروبي و ايمني زيستي پژوهشكده بيوتكنولوژي كشاورزي و مجري اين طرح پژوهشي كه جايزه بيوتكنولوژي دانشگاه تربيت مدرس را در ششمين همايش بيوتكنولوژي جمهوري اسلامي ايران كسب كرده است، درخصوص اهميت طرح و روش اجرايي اين طرح تحقيقاتي گفت: كنترل آفات و بيماري‌هاي گياهي با استفاده از سموم شيميايي، خسارات جبران‌ناپذيري بر سلامت مردم و محيط‌زيست وارد مي‌كند؛
لذا در سال‌هاي اخير از روشي به نام كنترل بيولوژيك استفاده مي‌شود كه در اين روش، جهت كنترل آفات و بيماري‌هاي مختلف گياهي از خود طبيعت كمك گرفته مي‌شود.
خوشبختانه امروزه به‌دليل درك صحيح از مزاياي اين روش در كشورهاي مختلف دنيا ميزان مبادلات تجاري اين قبيل سموم بيولوژيك در دنيا به بيش از 300 ميليون دلارمي‌رسد و بيش از هزار فرمولاسيون و محصولات مختلف تجاري به‌عنوان سموم و كودهاي بيولوژيك در بازار جهاني موجوداست.
عضو هيات علمي پژوهشكده بيوتكنولوژي كشاورزي يكي از مواد مهم مورد استفاده در اين روش را باكتري‌هاي Bt دانست كه به‌دليل اهميت بالاي اين باكتري در كنترل آفات خاص و عدم‌تاثير منفي آن بر محيط‌زيست و سلامت انسان، آن‌را به يك عامل بيولوژيك منحصر به فرد تبديل كرده و در حال حاضر سموم حاصل از اين باكتري، عمده‌ترين سم بيولوژيك مورد كاربرد در جهان (بيش از 80 درصد) را شامل شده و در سال گذشته ميزان فروش آن در دنيا بيش از 200 ميليون دلار بوده؛ اما متأسفانه تاكنون تحقيقات محدودي درخصوص باكتري‌هاي بومي Bt در كشور ما صورت گرفته است.
رئيس بخش بيوتكنولوژي ميكروبي و ايمني زيستي پژوهشكده بيوتكنولوژي كشاورزي در ادامه درخصوص تحقيق در مورد اين باكتري در كشور گفت: تحقيق حاضر به‌عنوان نخستين و جامع‌ترين تحقيق در زمينه توليد سموم بيولوژيك از باكتري Bt در سطح كشور است كه از سال 1384 شروع شده و درصورت حمايت مسئولان مي‌تواند اشتغال‌زايي و درآمد زايي بالايي داشته باشد.
در اين طرح تعداد 128 ايزوله باكتري Bt از مناطق مختلف كشاورزي كشور جداسازي و با استفاده از روش‌هاي پيشرفته بيوشيميايي و بيولوژي مولكولي شناسايي شد و سپس قدرت كشندگي آنها روي آفات پروانه‌اي (كرم غوزه پنبه و بيد سيب زميني)، آفات سخت بالپوش (سوسك برگ‌خوار نارون، سوسك كلرادوي سيب زميني و سوسك سرخرطومي يونجه) و نماتدهاي انگل گياهي مورد بررسي قرار گرفت.
وي افزود: سويه‌هاي بومي بين 5 تا 35 ژن شناخته شده مختلف توليد‌كننده توكسين را دارا هستند كه علاوه بر اين تعداد 9 توالي حاوي ژن‌هاي جديد در سويه‌هاي بومي مذكور براي نخستين بار در دنيا شناسايي شد كه تلاش براي شناسايي فعاليت و توالي كامل آنها ادامه دارد.
برخي از اين سويه‌ها نيز قدرت كنترل‌كنندگي بالاتر از سويه‌هاي تجاري خارجي داشتند. در نهايت توليد نيمه انبوه سويه‌هاي انتخابي با استفاده از ضايعات كشاورزي در سطح پايلوت در بيوراكتورها بهينه‌سازي و انجام شد.
همچنين در اين روش قندهاي نشاسته، ساكارز حاصل از ضايعات كشاورزي و صنايع غذايي و لاكتوز حاصل از ضايعات صنايع لبنيات به‌عنوان منبع كربن، ضايعات ذرت به‌عنوان منبع ازت و نمك دريا و تركيبي از املاح معدني ديگر به‌عنوان منبع املاح استفاده شد.
صالحي جوزاني تصريح كرد: نتايج نشان داد كه مي‌توان از ضايعات كشاورزي حاوي نشاسته و ساكارز مانند ملاس و نشاسته تجاري يا صنعتي و نمك دريا به‌طور مؤثر براي تامين منابع قندي و ازت و منبع املاح براي توليد سوش‌هاي بومي باكتري Bt استفاده كرد.
وي در پايان اضافه كرد: ويژگي مهم اين تحقيق اين است كه براي نخستين بار از آب دريا به‌عنوان منبع املاح معدني استفاده شد كه نتايج آن نيز بسيار رضايت بخش بود.
در حال حاضر آزمايش‌هاي فرمولاسيون مزرعه‌اي نيز در جريان است كه در آينده‌اي نزديك پروتكل فرمولاسيون نهايي آن نيز تهيه مي‌شود و نتايج به بخش خصوصي براي توليد انبوه ارائه مي‌شود و در نهايت در دسترس كشاورزان قرار خواهد گرفت.
|
خبرنامه الکترونیک فرزان 
