در شماره پیشین خبرنامه با اهمیت و ساختار بخش یافته‌ها در یک مقاله، نحوه بیان یافته‌های توصیفی، یافته اصلی و سایر یافته‌ها آشنا شدید. در این شماره در نظر داریم به کاربرد و نحوه تنظیم جداول در بخش یافته‌ها بپردازیم. به خاطر بسپارید که بسیاری از خوانندگان مایلند متن را جسته گریخته بخوانند. آنها ترجیح می‌دهند به جداول و اشکال نگاه کنند. بنابراین تاثیرات قوی بصری جدولها و اشکال که حاوی اطلاعات بوده و به آسانی و به تنهایی قابل فهم باشند، حائز اهمیت می‌باشد. خوانندگان باید بتوانند هرجدول یا شکلی را بدون مراجعه به متن، جداول و اشکال دیگر تفسیر نمایند.
کاربرد جدول
کاربرد جدول در بخش یافته‌ها شامل این موارد است:
۱- نشان دادن مقادیر عددی دقیق به جای استفاده از نسبت‌ها یا جهت‌ها
۲- نشان دادن مقدار زیادی از اعداد با اطلاعات مرتبط با هم
۳- خلاصه کردن اطلاعات
۴- نمایش ساده‌تر اطلاعات در مقایسه با متن
قسمتهای مختلف یک جدول
قسمتهای اصلی جدول شامل محتوای جدول، عنوان ستونها و ردیف‌ها، شرح یا عنوان جدول و پانویس می‌باشد. در ادامه به شرح هر یک از این قسمتها می‌پردازیم.
عنوان
عنوان جدول باید جامع و مانع باشد. اصطلاحاً گفته می‌شود که اگر جدول از متن مقاله جدا شود باید بصورت مستقل قابل فهم باشد. بدین ترتیب عنوان «یافته‌های مطالعه» برای جدول خوب نیست؛ چرا که بدون رجوع به متن مقاله قابل درک نیست.
عنوان ستونها و ردیف‌ها
در صورتی که داده‌ها عددی باشند عنوان ستونها و ردیف‌ها باید واحد اندازه گیری را هم نشان دهد. عنوان اولین ستون تقریباً همیشه توصیف کننده آنچه در ردیف ها آمده است می باشد. در جدول‌های مقایسه‌ای، تیتر ستونها باید مقایسه گروهها را در خود داشته باشد. مثلا اگر هدف جدول نشان دادن تغییرات یک شاخص خاص در زمانهای مختلف است (ماه اول، ششم و دوازدهم) این زمانها باید در تیتر ستونها بیاید.
محتوای داخل جدول
ردیف‌ها باید دقیقاً در زیر عنوان وارد شود و اعشارها دقیقاً زیر هم آورده شوند. هیچ خانه‌ای در جدول نباید خالی باشد. اگر داده‌ای ثبت نشده بود آن را با علامت خط فاصله (-) نشان دهید و در پانویس علت را توضیح دهید. استفاده از درصد در مجلات مختلف قانونهای متفاوتی دارد. یک قانون که توسط برخی مجلات بالینی بکار می‌رود بیان می‌کند که اگر تعداد کل (مخرج کسر) بیشتر از ۵۰ باشد امکان استفاده از درصد برای نمایش داده‌ها وجود دارد. اگر نتیجه مقایسه داده‌ها از نظر آماری معنی‌دار باشند با علامتی (مثلاً ستاره) که در پانویس جدول اشاره خواهید کرد آن را مشخص کنید. به دلیل محدودیت فضا، سردبیران عموماً اجازه استفاده از اختصارات را در جدولها می‌دهند تمامی اختصارات باید در پانویس جدول توضیح داده شود.
پانویس
پانویس جزییات محتوای جدول را توضیح می‌دهد. کمترین تعداد پانویس ممکن را بکار برید.. برای مشخص کردن ترتیب و توالی پانویس‌های جدول به ترتیب از راست به چپ از این سمبل‌ها استفاده کنید: *،†، ‡، §، ║، ¶. پس از آنکه از تمامی این شش علامت استفاده کردید، در صورت لزوم می‌توانید آنها را به صورت زوج برای شش مورد بعدی استفاده کنید (**، ††، … ).
انواع جدول
با در نظر گرفتن پیامی که یک جدول به خواننده منتقل می‌کند، می‌توان جدول‌های مختلفی طراحی کرد که عبارتند از:
۱- جدول فهرستی (حقایق ثابت شده ، تشخیص‌ها، معیارها)
مثال:
Common Urinary Tract Pathogens
۲- جدول نشان دهنده خصوصیات افراد شرکت کننده در مطالعه
مثال:
Characteristics of the 1194 Subjects Enrolled in the Better Eating Trial (BET), by Gender.
۳- جداول نشان دهنده تغییرات در طول مطالعه
مثال:
Outcomes During 6 Year Follow-up in 241 Patients After First Myocardial Infarction
۴- جداول مربوط به مقایسه گروههای مورد مطالعه
مثال:
Comparison of Demographic Characteristics of Cases and Controls
چند نکته در تنظیم جداول:
۱- به جدولها شماره بدهید و در متن مقاله به جدول ارجاع دهید. اطمینان حاصل کنید که ترتیب ظهور جدولها در متن با شماره آنها تطابق دارد.
۲- جدولها را به گونه‌ای بنویسید که خواننده آنها را عمودی بخواند نه افقی (اطلاعات همسان را در ستونها قرار دهید نه در ردیف‌ها).
۳- خطوط عمودی در جدول بکار نبرید. جدولها عموماً با ۳ خط افقی قابل نمایش هستند.
۴- توجه داشته باشید که عنوان جدول در بالای آن قرار می‌گیرد در حالیکه توضیح مربوط به شکل در پایین شکل درج می‌گردد.
پژوهشگران گرامی می توانند ادامه مطالب و نکات کلیدی برای نگارش بخش “یافته‌ها” را در شماره آینده خبرنامه الکترونیک فرزان پیگیر باشند. همچنین با مراجعه به فصل ۷ از کتاب مبانی نگارش علمی تالیف دکتر سارا علمی و دکتر مونا حسینی – گروه نگارش علمی- (SWT) موسسه فرزان مراجعه نمایید.
