غالب ترین ساختاری که اکثریت افراد از مقاله در ذهن خود دارند ساختاری است که با “چکیده” آغاز شده و با “مقدمه” و “مواد و روشها” ادامه یافته و با “یافته ها” و “بحث” خاتمه می یابد. اما باید به یاد داشت که تنها بعضی از کارهای تحقیقاتی قابلیت انتشار در این قالب را دارند و برای انتشار انواع دیگر کارهای تحقیقاتی میتوان از دیگر ساختار های تحقیقاتی کمک گرفت. در ادامه انواعی از این نوع نوشتار ها که شناختن آنها شانس انتشار کارهای تحقیقاتی را بالا میبرد، آمده است.
گزارش کوتاه
این مقالات مربوط به کارهای پیش مطالعاتی با تعداد شرکت کننده کم است و به نوعی گزارش یک مطالعه مقدماتی می باشد. هدف اصلی این نوع از مقالات اطلاع رسانی و ایجاد انگیزه در مخاطب برای طراحی و اجرای یک مطالعه است.
شایان ذکر است که انتشار گزارش کوتاه یک مطالعه مانعی برای انتشار مقاله کامل آن مطالعه در همان مجله اولیه یا سایر مجلات نمی شود.
تعداد کلمات گزارش کوتاه حدودا ۱۰۰۰ کلمه می باشد که به نوعی تنها یک تا دو صفحه از مجله را به خود اختصاص می دهد. تعداد منابع مورد استفاده نیز محدود بوده و نباید از ۵ یا ۶ مورد تجاوز کند. استفاده از ۱ تا ۲ جدول در متن بلا مانع است.
ساختار گزارش کوتاه بر اساس موضوع متغیر است ، اما باید به نوعی باشد که نکات و مطالب مورد نظر نویسنده را در همان مجال کوتاه بیان کند.
تفسیر
تفسیر نوعی از مقاله است که عموما به درخواست سردبیر مجله یا گاها بدون درخواست سردبیر مجله به هدف ارایه دیدگاه نویسندگان در مورد مقاله انتشار یافته ای در همان مجله، تهیه می شود. در این مقالات نویسندگان با ارایه نظر و نتایج مطالعات خود، به بحث و مقایسه آن با نتایج مقاله انتشار یافته می پردازند. ساختار تفسیر بر اساس نوع مجله و ساختار آن تغییر می کند و گاه بدون ساختار و گاه ساختار یافته۵می باشد. استفاده از شکل و جدول در تفسیر بلا مانع است و در تعداد مراجع مورد استفاده نیز محدودیتی وجود ندارد. ترتیب موضوعی مطالب نیز بر اساس مجله هدف متفاوت است ، به طور یکه که در بعضی مجلات ابتدا به بررسی و توضیح موضوع پرداخته و سپس به تفسیر نتایج مقاله مورد نظر می پردازند. این در حالی است که در بعضی از مجلات مانند Science از همان ابتدا نویسندگان دیدگاه خود را در مورد نتایج مقاله مورد نظر گفته و در ادامه به تفسیر نتایج مقاله و مقایسه آن با نتایج مطالعات خود می پردازند.
سر مقاله
سر مقاله به نوعی از نوشتار اطلاق می شود که توسط سر دبیر در مورد موضوعات مختلفی مانند نحوه ارایه مقاله در آن مجله، مسائل بهداشتی روز دنیا مانند آنفلوانزای مرغی، ایدز و… ، تقدیر از فرد یا عمل شایسته‌ای ، بیان مطلبی در مورد مقاله ای که در همان مجله و همان شماره چاپ شده است و… نوشته شده و انتشار می یابد. هدف اصلی سر مقاله تاثیر گذاردن بر خواننده و هم عقیده کردن او با نویسنده است. ساختار سر مقاله بر اساس نوع مجله ساختار آن تغییر می کند و گاه بدون ساختار۴ و گاه ساختار یافته۵ می باشد. اما مراحل نوشتن سرمقاله بطور شماتیک بدین گونه است:
۱- بیان موضوع یا تئوری. باید در نوشتن این قسمت یادمان باشد که اکثریت خوانندگان شاید راجع به موضوع مربوطه دید روشنی ندارند و در صورت لزوم توضیحات کافی بیان شود.
۲- بیان ادله و مثال برای قانع کردن خواننده وهم عقیده کردن او و بیان نقایص راه حل های موجود
۳- در آخرین قسمت هم بیان راه حل
درازای سرمقاله کاملا به میزان پیچیدگی موضوع مربوط می باشد اما در اکثریت موارد کوتاه می باشد. استفاده از تصویر و جدول در سر مقاله بلا مانع است. تعداد منابع مورد استفاده در سر مقاله محدود بوده و نباید از ۵ یا ۶ مورد تجاوز کند.
Bibliography
این کلمه در زبان انگلیسی دارای ۲ نوع معنی می باشد:
۱- فهرستی از کتب یا مقالات در مورد یک موضوع خاص یا نوشته شده توسط یک نویسنده خاص و یا فهرستی از کتب یا مقالات که برای نوشتن یک مقاله از آنها استفاده شده.
۲- بررسی تاریخی انتشار کتب در مورد موضوعی خاص.
مانند تقسیم بندی معنایی کلمه Bibliography ، انواع مقالات طبقه بندی شده در این حیطه نیز متغیر است.
الف) مقالاتی که توسط مجلات معتبری مانند Medical Library Association Journal of منتشر میشود و در این مقالات به نوعی لیستی از کتب مربوط به یک یا چند موضوع خاص که دارای کیفیت بالایی بوده اند معرفی میشود. گاه در مقالاتی از این مجله لیستی از کتب برای یک دانشجوی رشته پزشکی در سال مشخص تحصیلی که قابل تهیه با بودجه دانشجویی می باشد، آورده می شود!
ساختار این مقالات بدین گونه می باشد: ۱- خلاصه ۲- مقدمه ۳- محدوده کار ۴- نحوه سامان دهی
ب) بررسی تاریخی موضوع خاصی. اینگونه از مقالات جزو دسته مقالات تاریخی۳ نیز طبقه بندی میشوند.
ج) ررسی تاریخ زندگی و فهرست کتب نوشته شده توسط این فرد. اینگونه از مقالات هم جزوه دسته مقالات تاریخی وهم زندگینامه ها۴ طبقه بندی میشوند.
نکته بالینی
این گونه از نوشتارها معمولا در جهت پیشنهاد نکته ای بالینی در مورد نحوه مراجعه با بیماری خاصی می باشد.
تعداد کلمات این گونه از نوشتارها نیز در حدی است که تنها یک صفحه از مجله را به خود اختصاص می دهد. تعداد منابع مورد استفاده در نکته درمانی محدود بوده و نباید از ۵ یا ۶ مورد تجاوز کند.استفاده از ۱ تا ۲ تصویر برای فهم بهتر نکته درمانی در متن توصیه می شود.
در روند بیان مطلب نکته درمانی گاه توضیح بیماری مقدم بر خود مورد بالینی و نکته و روش استفاده شده در آن است و گاه ابتدا توضیحی در باره آن مورد خاص داده شده و در ادامه توضیحی کلی از آن بیماری با استفاده از منابع معتبر داده میشود. شایان ذکر است که در اکثر مجلات قسمت تفکیک شده ای به این نام وجود ندارد و مطالب این دسته را داخل دسته گزارش مورد طبقه بندی می کنند.
آزمون بالینی
“آزمون” در اصل تعدادی پرسش بر اساس یک مورد مطرح شده (ترجیحا با استفاده از ۱ تا ۲ تصویر) که دارای ساختار بندی زیر است:
۱- بیان مورد بالینی
۲- پرسشها
۳- جواب پرسشها که معمولا طوری صفحه بندی صورت می گیرد که در پشت صفحه پرسشها بیاید.
۴- بحث در مورد جوابها که ترجیحا می توان از ۵ یا ۶ منبع در آن استفاده کرد.
شایان ذکر است که تنها در تعدادی از مجلات قسمت تفکیک شده ای به این نام وجود دارد.
اخبار
عنوان اخبار در تعداد کمی از مجلات موجود است. همان طور که از عنوان بر می آید اخبار پزشکی البته نه چندان تخصصی ، بدون ارجاع به منبع خاصی و با استفاده از تصاویر ساده و جذاب ارایه میشود و همانطور که از مطلب بر می آید بدون ساختار خاص و معینی است. اندازه خبر کاملا متغیر است و می توانداز نیم صفحه تا چند صفحه می تواند باشد.
برای آشنایی بیشتر با ساختار و نحوه نگارش گزارش مورد به فصل ۱۴ از کتاب مبانی نگارش علمی تالیف دکتر سعید بیات موحد – گروه نگارش علمی (SWT)- موسسه فرزان مراجعه نمایید.
